معرفی سیستم های فرعی ترمز در خودروها

معرفی سیستم های فرعی ترمز در خودروها

DAC – HAC – TCS – BAS - SBC

 

DAC : Downhill Assist Control

کنترل پایین امدن از سراشیبی

HAC : Hill Start Assist Contorl

کنترل شروع حرکت در سربالایی

TCS : Traction Control System

کنترل کشش

BAS : Brake Assistance System

تقویت فشار ترمز ABS

SBC: Sensotronic Brake Contro

سیستم ترمز الکتریکی به جای استفاده از هیدرولیک

 

معرفی سیستم ترمز DAC

سیستم Downhill Assist Control یا همان کنترل پایین آمدن از سراشیبی، یکی از تجهیزاتی است که در چند سال اخیر مورد توجه بسیاری از کمپانی‌های خودروسازی قرار گرفته و معمولا این سیستم را علاوه بر شاسی‌بلندهای بزرگ و فول‌سایز، روی SUV‌های جمع و جور شهری نیز عرضه می‌کنند که با نام‌های اختصاری مختلفی از جمله DAC و یا DSR شناخته می‌شود.

همان‌طور که می‌دانید، پایین آمدن از یک سراشیبی، خصوصا اگر سطح آن از نوع ناپایدار و لغزنده باشد، کار دشواری است و این مسئله نه‌تنها به مهارت راننده، بلکه به قابلیت‌های خودرو (خصوصا سیستم ترمز آن) نیز بستگی دارد. شاید از نظر خیلی‌ها انجام این کار ساده باشد و این‌طور فکر می‌کنند که با سنگین‌کردن دنده و کنترل صحیح ترمز می‌توان فرود موفقی را انجام داد اما نباید این مسئله را فراموش کنیم که ترمزگیری پی در پی و مداوم، باعث بالا رفتن دمای لنت و همچنین دیسک ترمز می‌شود و این امر قدرت ترمزگیری را تا حد محسوسی کاهش می‌دهد، تا جایی که ممکن است دیگر توان موثر خود را از دست بدهد. همچنین قفل شدن ناگهانی یکی از چرخ‌ها هنگام فرود از تپه و سراشیبی، باعث سر خوردن خودرو و یا انحراف آن از مسیر می‌شود که طبیعتا خطرات زیادی را در پی دارد اما وجود سیستم DAC در اتومبیل، باعث می‌شود که این فرآیند با راحتی و البته اطمینان بیشتری انجام شود.

عملکرد سیستم ترمز DAC

عملکرد سیستم DAC به این صورت است که ابتدا باید سرعت اتومبیل خود را به کمتر از 25 کیلومتر در ساعت برسانید (در بعضی از خودروها، حد مجاز سرعت برای فعال‌سازی این سیستم مشخص شده است) و سپس با فشردن کلید DAC، پای خود را از روی پدال گاز و ترمز بردارید. از این لحظه به بعد، گیربکس خودرو در حالت سنگین قرار می‌گیرد و سرعت پیشروی خودرو به طور هوشمند و اتوماتیک با درگیر کردن ترمزها، کنترل می‌شود و تنها وظیفه شما این است که کنترل فرمان را در دست داشته باشید. سیستم DAC با کمک سامانه ESP و EBD از قفل شدن چرخ‌ها‌ یا انحراف خودرو جلوگیری می‌کند و اتومبیل را با یک سرعت نسبتا ثابت و البته ایمن و مطمئن، به پایین سراشیبی هدایت می‌کند. سپس با فشار دادن مجدد دکمه DAC می‌توانید سیستم را خاموش کنید و به حرکت خود ادامه دهید. توجه داشته باشید که در اکثر خودروها، علامت دکمه DAC به شکل یک اتومبیل است که روی سراشیبی قرار گرفته است و معمولا با فشار دادن دکمه و فعال شدن سیستم، علامت آن نیز به صورت چشمک‌زن روی صفحه آمپر مشخص می‌شود (در بعضی از خودروها آلارم صوتی نیز دارد). تجربه نشان داده است که سیستم کنترل پایین آمدن از سراشیبی نیز بدون نقص نیست و گاهی عملکرد طولانی‌مدت این سیستم، موجب افزایش دمای سیستم ترمز می‌شود که در این صورت، راننده را با یک آلارم مخصوص، از مشکل به‌وجود آمده با خبر می‌سازد و سیستم به طور خودکار غیر‌فعال می‌شود!

 

بسیاری از واردکنندگان و فروشندگان در بازار داخلی، سیستم DAC را تحت عنوان «شیب‌سنج» معرفی می‌کنند که اصلا صحیح نیست، زیرا سیستم شیب‌سنج، فقط زاویه شیب را اندازه‌گیری می‌کند و ربطی به نوع و عملکرد سیستم DAC یا همان کنترل فرود از سراشیبی ندارد. علاوه بر SUV‌هایی چون تویوتا لندکروزر، لکسس RX350، مرسدس بنز ML، کیا سورنتو و … خودروهایی مانند کیا اسپورتیج، هیوندای ix35، هیوندای ix45، تویوتا RAV4، ب‌ام‌و X3، ب‌ام‌و X1 و میتسوبیشی ASX نیز به این سامانه مجهز هستند که البته در بعضی از آنها به عنوان یک آپشن سفارشی شناخته می‌شود.

 

معرفی سیستم ترمز HAC

سیستم HAC یا همان "کمک و کنترل به شروع حرکت در شیب" اطلاق می‌شود.

زمانی که خودرو در شیب شدیدی قرار دارد، تا شما بخواهید شروع به حرکت کنید یعنی ترمز دستی را رها کنید یا پا از روی ترمز بردارید و پا روی گاز خودرو بگذارید و اقدام به گاز دادن کنید، خودرو مقداری به عقب می‌رود یا در خودروهای دنده دستی اگر عکس‌العمل شما در نیم کلاچ کردن ضعیف باشد، خودرو مقداری به عقب می‌رود که اگر خودرویی پشت سر شما باشد یا عابری پشت سر شما در حال عبور باشد، با عقب رفتن خودرو، امکان برخود با آن‌ها را دارید که باعث ایجاد خسارت می‌شود.

 

 

عملکرد سیستم ترمز HAC

 حال این مشکل با HAC کاملا برطرف می‌شود. این سیستم به کمک شما می‌آید تا از طریق چند سنسور، شیب را تشخیص داده و وقتی که شما پدال ترمز را رها می‌کنید خودرو (بر خلاف خودروهایی که به این سیستم مجهز نیستند) به عقب نمی‌رود و سر جای خود می‌ایستد. اگرچه شما پدال ترمز را رها کردید و حتی از ترمز دستی هم استفاده نمی‌کنید اما هنوز این سیستم از نیروی ترمز استفاده می‌کند و اجازه نمی‌دهد خودرو به سمت عقب برود تا زمانی که شما اقدام به فشار دادن پدال گاز نکنید خودرو تکان نمی‌‌خورد، اما با فشار دادن پدال گاز خودرو بدون حرکت به عقب، شروع به حرکت می‌کند.

 

معرفی سیستم ترمز TCS  

اگر در خودروهای فاقد سیستم کنترل کشش (Traction Control System) که با علامت اختصاری (TCS) شناخته می‎شود، هنگام پیچیدن و حرکت روی سطوح لغزنده به‎ویژه در شرایط آب و هوای بارانی و برفی و نیز جاده‎های خاکی، بیش از اندازه گاز داده شود، چرخ‎های محرک شروع به هرزگردی می‎کنند و باعث سرخوردن و از دست رفتن کنترل اتومبیل می‎شود. اما در خودروهای مجهز به سیستم کنترل کشش، چنان‎چه بیش از اندازه گاز داده شود و یکی از چرخ‎های محرک اتومبیل بیش از اندازه بچرخد و شروع به هرزگردی کند، این سیستم به‎صورت اتوماتیک فعال می‎شود. بدین‎صورت‎که با کاهش میزان گاز، قدرت موتور را به‎صورت مرحله‎ای تا میزان مطلوب و لازم کاهش می‎دهد و از هرزگردی چرخ محرک جلوگیری می‎کند. ازاین‎رو، میزان چسبندگی و تماس لاستیک‎ها با سطح زمین بیش‎تر می‎شود و اتومبیل به شکل ایمن‎تری به حرکت خود ادامه می‎دهد.

 

 

یادآوری می‎شود که در اتومبیل‎های مجهز به سیستم کنترل کشش، تحت هر شرایطی از هرزگردی چرخ‎ها جلوگیری می‎شود و چرخ‎های خودرو بی‎آن‎که چسبندگی خود را نسبت به سطح جاده از دست بدهند، با ایمنی مطلوب به راه خود ادامه می‎دهند. حال باید دید که این سیستم با چه مکانیسمی از هرزگردی چرخ‎ها جلوگیری می‎کند.

عملکرد سیستم ترمز TCS

در سیستم کنترل کشش (TCS) که مکمل سیستم ترمز ضدقفل (ABS) است، حس‎گرهایی به دو چرخ متحرک خودرو متصل شده است که سرعت دورانی چرخ‎ها را اندازه‎گیری می‎کنند. درصورتی‎که این حس‎گرها سیگنال بفرستند که یکی از چرخ‎ها با سرعت بسیار بالاتری نسبت به چرخ دیگر در حال چرخیدن است و هرزگردی می‎کند، با کاهش نیروی اعمال شده بر چرخ، از هرزگردی جلوگیری می‎شود. البته سیستم کنترل کشش، گاهی در مواقع لزوم، از ترمزها نیز برای تنظیم سرعت دوران چرخ‎ها استفاده می‎کند.به عبارت دیگر  TCS از لیز خوردن لاستیک‌ها در هنگام گاز دادن جلوگیری می‌کند

 

معرفی سیستم ترمز BAS

یک شرکت بیمه آماری ارائه  داد  که هیچ  تفاوتی بین  در خواستهای پرداخت خسارت اتومبیل هایی که مجهز به ABS بوده اند با آنهایی  که فاقد این  تکنولوژی  می باشد  ندارد.

مهندسین در کمپانی های بنز و تویوتا و نیسان به این نتیجه رسیده اند که رانندگان اصولا تمایلی به وارد کردن حداکثر فشار به پدال ترمز را ندارند بنابرین سیستم  ABS اصولا مجال و فرصتی پیدا نمیکند که بتواند به عنوان یک سیستم کمکی عمل کند. برای رفع این عیب سیستمی طراحی شد که در داخل بوستر نصب می شود وفشار ترمز را بنا به تشخیص ECU آن افزایش می دهد.که این سیستم  BAS یا سیستم کمک ترمز است .

عملکرد سیستم BAS

این سیستم  یک  سنسور در بوستر ترمز  (Pedal travel sensor)  دارد  که اطلاعات  دریافتی در رابطه  با کورس پدال  ترمز و سرعت استفاده  از آن را در اختیار ECU ی ABS  قرار میدهد.

 

BAS توسط سیستم CAN با ABS درارتباط است. چنانچه ترمز اضطراری احساس شود  ECUفرمان باز شدن یک سوپاپ  سلونوئیدی  (solenoid valve) در داخل  بوستر را می دهد که این امر بلافاصله محفظه فشار به  فشار اتمسفر را باز کرده و باعث  بوجود آمدن حداکثر فشار ترمز میشود .

 

معرفی سیستم ترمز SBC

متخصصین و مهندسین  خودرو متفق القول هستند  که آینده متعلق  به سیستمهای ترمزی است که تحریک پذیری آنها بوسیله نیروی برق بوده و به آنها  Brake by wire  میگویند که واکنشی به  مراتب سریعتر از هیدرولیک دارد.

SBC در حقیقت پل ارتباطی  برای  پر کردن  شکاف بین  دو سیستم موجود وجایگزین کردن سیستمهای هیدرولیکی , پنوماتیکی موجود به سیستم الکترونیکی است . البته  نباید تصور کرد که SBC  یک سیستم 100% برقی است ,  چرا که هنوز قدرت وارده  به لنت ها توسط  هیدرولیک وارد میشود . در خودرویی که مجهز به  SBC است, راننده با فشار دادن بر روی  پدال ترمز هدفش انتقال  فرمان ودستورکاهش سرعت یا توقف به ECU یه SBC است .

 

 

نویسنده متن : علیرضا